Kopia: Açık Kaynaklı, Hızlı ve Güvenli Yedekleme Aracı

Kopia, hızlı, güvenli ve verimli yedeklemeler için tasarlanmış, ücretsiz ve açık kaynaklı (open-source) bir yedekleme yazılımıdır. Özellikle büyük veri kümelerini farklı depolama hedeflerine (yerel diskler, ağ sürücüleri ve çeşitli bulut depolama hizmetleri) yedeklemek isteyen bireysel kullanıcılar, geliştiriciler ve sistem yöneticileri için popüler bir çözümdür. Akıllı veri tekilleştirme (deduplication), sıkıştırma ve şifreleme yetenekleriyle öne çıkar.

Ne İşe Yarar?

Kopia’nın temel amacı, verilerinizi güvenli, maliyet etkin ve esnek bir şekilde yedeklemenizi ve gerektiğinde kolayca geri yüklemenizi sağlamaktır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Veri Yedekleme ve Kurtarma: Dosyalarınızı, klasörlerinizi veya tüm sisteminizin belirli bölümlerini yerel veya bulut tabanlı depolama alanlarına yedeklemek. Olası veri kaybı durumunda (donanım arızası, yanlışlıkla silme, kötü amaçlı yazılım) verilerinizi geri yüklemek.
• Veri Tekilleştirme (Deduplication): Yedeklenen veriler içindeki yinelenen blokları algılayarak yalnızca bir kez depolamak. Bu, depolama alanından önemli ölçüde tasarruf sağlar ve yedekleme sürelerini kısaltır.
• Sıkıştırma: Yedeklenen verileri sıkıştırarak daha az yer kaplamasını sağlamak.
• Şifreleme: Yedeklenen tüm verileri endüstri standardı şifreleme algoritmalarıyla (AES256) korumak, böylece verilerin yetkisiz erişimden korunmasını sağlamak.
• Bulut Depolama Entegrasyonu: Amazon S3, Google Cloud Storage, Azure Blob Storage, Backblaze B2, Google Drive, OneDrive, Sftp gibi çeşitli bulut depolama hizmetlerine doğrudan yedekleme yapmak.
• Sürüm Kontrolü: Dosyaların birden fazla sürümünü saklayarak, belirli bir zamandaki herhangi bir dosyayı veya klasörü geri yükleyebilme.
• Veri Bütünlüğü: Yedeklenen verilerin bozulmadığından emin olmak için düzenli bütünlük kontrolleri yapmak.
• Taşınabilirlik: Windows, macOS ve Linux gibi birden fazla platformda kullanılabilir olması.

Temel Özellikleri

Kopia, esnek ve güçlü bir yedekleme çözümü sunan bir dizi özellikle donatılmıştır:

• Veri Tekilleştirme (Deduplication): Blok düzeyinde tekilleştirme sayesinde, depolama alanı ve yedekleme süresinden önemli ölçüde tasarruf sağlar. Aynı dosyanın farklı kopyaları veya aynı dosyanın farklı sürümleri arasında bile yinelenen bloklar tekilleştirilir.
• Uçtan Uca Şifreleme: Tüm veriler, buluta yüklenmeden önce yerel olarak şifrelenir (AES256 ve HMAC-SHA256). Bu, verilerinizin güvenli bir şekilde depolanmasını sağlar.
• Değişken Boyutlu Bloklar: Veriyi değişken boyutlu bloklara ayırarak daha verimli tekilleştirme ve depolama sağlar.
• Anlık Görüntüler (Snapshots): Dosya sisteminin belirli anlardaki durumlarını “anlık görüntü” olarak kaydeder. Bu anlık görüntüler daha sonra kolayca geri yüklenebilir.
• Sıkıştırma: Zstandard, Snappy, Gzip gibi çeşitli sıkıştırma algoritmaları desteği.
• Çoklu Depolama Hedefi (Repository) Desteği:
  • Yerel Diskler/Ağ Paylaşımları: Harici diskler, NAS (Ağa Bağlı Depolama) cihazları.
  • Bulut Depolama: AWS S3, Google Cloud Storage, Azure Blob Storage, Backblaze B2, Rclone uyumlu depolama, Google Drive, OneDrive, SFTP, WebDAV.
• Geri Yükleme Esnekliği:
  • Belirli dosyaları veya klasörleri geri yükleme.
  • Belirli bir zamandaki anlık görüntüyü geri yükleme.
  • Sanal sürücü olarak bağlama (FUSE/WinFsp üzerinde), yedeklenmiş verilere dosya sistemi gibi doğrudan erişim sağlar.
• CLI ve GUI Arayüzleri: Hem komut satırı arayüzü (CLI) hem de daha kullanıcı dostu bir grafik kullanıcı arayüzü (GUI) sunar. Bu, hem teknik kullanıcılar hem de daha görsel bir arayüz tercih edenler için uygundur.
• Platformlar Arası Uyumluluk: Windows, macOS ve Linux işletim sistemlerinde çalışır.
• Zamanlanmış Yedeklemeler: Otomatik ve düzenli yedeklemeler için zamanlama özellikleri.
• Açık Kaynak: Kod tabanı açık kaynak olduğu için şeffaflık, topluluk desteği ve geliştiricilerin katkıda bulunma imkanı sunar.

Nasıl Çalışır?

Kopia’nın temel çalışma prensibi, veriyi küçük, adreslenebilir bloklara ayırmak ve bu blokları tekilleştirilmiş, sıkıştırılmış ve şifrelenmiş bir şekilde depolama hedefine yüklemektir.

1. Depolama Hedefi (Repository) Tanımlama: İlk olarak, yedeklemelerin nereye yapılacağını (örneğin bir klasör, bir ağ sürücüsü veya bir bulut depolama kovası) belirlersiniz. Bu hedefe bir “repository” denir.
2. Yedekleme Profili Oluşturma: Hangi klasörlerin yedekleneceğini, hangi dosyaların hariç tutulacağını, ne sıklıkta yedekleme yapılacağını ve şifreleme ayarlarını içeren bir yedekleme profili oluşturursunuz.
3. Veri Analizi ve Bloklama: Kopia, yedeklenecek dosyaları tarar ve bunları değişken boyutlu veri bloklarına ayırır. Bu blokların hash değerleri hesaplanır.
4. Tekilleştirme: Her bir blok için hesaplanan hash değeri, depolama hedefinde zaten var olup olmadığına bakmak için kontrol edilir. Eğer blok zaten varsa, tekrar yüklenmez; sadece referans (işaretçi) depolanır. Yoksa, o blok şifrelenir, sıkıştırılır ve depolama hedefine yüklenir.
5. Anlık Görüntü Oluşturma: Yedekleme işlemi tamamlandığında, Kopia yedeklenen dosya sisteminin o anki durumunu gösteren bir “anlık görüntü” kaydeder. Bu anlık görüntü, hangi dosyaların hangi bloklardan oluştuğunu gösteren bir meta veri kümesidir.
6. Geri Yükleme: Verileri geri yüklemek istediğinizde, Kopia depolanan anlık görüntüyü kullanarak gerekli blokları depolama hedefinden çeker, şifresini çözer, sıkıştırmayı açar ve orijinal dosyaları yeniden oluşturur.

Kopia, özellikle veri bütünlüğüne, güvenliğe ve depolama verimliliğine önem veren kullanıcılar için çok güçlü bir yedekleme aracıdır. Açık kaynak olması, kullanıcıların yazılıma güven duymasını sağlar.