Balabolka: Metin Okuma (Text-to-Speech) ve Ses Dönüştürme Yazılımı

Balabolka, Ilya Morozov tarafından geliştirilen, bilgisayarınızdaki metinleri çeşitli ses motorları (TTS – Text-to-Speech) aracılığıyla yüksek sesle okumanıza ve sesli kitaplar oluşturmanıza olanak tanıyan ücretsiz bir yazılımdır. Farklı dil desteği, özelleştirilebilir okuma ayarları ve çeşitli dosya formatı uyumluluğu ile öne çıkar.

Ne İşe Yarar?

Balabolka’nın temel amacı, yazılı metinleri sesli formata dönüştürerek kullanıcıların metinleri dinlemesini sağlamaktır. Başlıca kullanım alanları şunlardır:

• Metinleri Dinleme: E-kitaplar, makaleler, belgeler, e-postalar veya web sayfalarındaki metinleri bilgisayarınızda yüksek sesle dinlemek.
• Sesli Kitap Oluşturma: Yazılı metinlerden (PDF, DOC, TXT vb.) MP3, WAV, OGG, WMA gibi popüler ses formatlarında sesli kitaplar veya sesli belgeler oluşturmak.
• Dil Öğrenimi: Yabancı dil öğrenenler için metinlerin doğru telaffuzunu duymak ve dinleme becerilerini geliştirmek.
• Göz Yorgunluğunu Azaltma: Uzun süreli okuma sonucu oluşan göz yorgunluğunu azaltmak için metinleri dinlemeyi tercih etmek.
• Erişilebilirlik: Görme engelli veya okuma güçlüğü çeken bireyler için metinlere sesli erişim sağlamak.
• Hata Kontrolü: Yazdığınız bir metni dinleyerek yazım veya dil bilgisi hatalarını daha kolay fark etmek.

Temel Özellikleri

Balabolka, metin okuma ve ses dönüştürme için kapsamlı ve esnek özellikler sunar:

• Çoklu TTS Motoru Desteği:
  • Microsoft SAPI 4 ve SAPI 5 Sesleri: Bilgisayarınızda yüklü olan Microsoft Speech API (SAPI) 4 ve SAPI 5 uyumlu ses motorlarını (erkek ve kadın sesleri) kullanır. Bu sesler, Windows işletim sisteminizde bulunabilir veya ek olarak yüklenebilir.
  • Microsoft Speech Platform Sesleri: Daha yüksek kaliteli ve doğal sesler sunan Microsoft Speech Platform seslerini de destekler.
  • Diğer TTS Sistemleri: Diğer popüler metin okuma sistemleriyle (örneğin Nuance Vocalizer, Acapela, CereProc gibi ücretli veya ücretsiz sesler) de entegre olabilir, yeter ki bunlar SAPI uyumlu olsun.
• Geniş Dosya Formatı Desteği:
  • Giriş: DOC, DOCX, EPUB, FB2, HTML, ODT, PDF, RTF, TXT gibi birçok yaygın metin ve belge formatındaki metinleri okuyabilir.
  • Çıkış: MP3, WAV, OGG, WMA, MP4, AAC ve AMR gibi çeşitli ses formatlarında ses dosyaları kaydetme.
• Ses Özelleştirme:
  • Okuma Hızı: Metnin okunma hızını ayarlama (hızlı, yavaş, normal).
  • Ses Tonu (Pitch): Sesin tonunu değiştirme.
  • Ses Düzeyi (Volume): Sesin yüksekliğini ayarlama.
• Sözlük ve Telaffuz Düzeltme: Kelimelerin veya ifadelerin telaffuzunu özel olarak düzenlemek için bir sözlük kullanma. Bu, TTS motorlarının belirli kelimeleri yanlış telaffuz etmesini düzeltmek için çok kullanışlıdır.
• Ayraç İşaretleme Dili (SSML): Bazı TTS motorları tarafından desteklenen SSML (Speech Synthesis Markup Language) etiketlerini kullanarak duraklamalar, vurgular ve telaffuz üzerinde daha hassas kontrol sağlama.
• Bölme Araçları: Büyük metin dosyalarını, sayfa sayısına, paragraflara veya belirli işaretlere göre otomatik olarak daha küçük ses dosyalarına bölme. Bu, sesli kitap oluştururken kullanışlıdır.
• İmleç Takibi: Okunan metni ekranda vurgulayarak metinle sesi senkronize etme.
• Harici Uygulama Entegrasyonu: Yazım denetleyicileri ve diğer yardımcı programlarla entegrasyon.
• Basit ve Sezgisel Arayüz: Kullanımı kolay ve anlaşılır bir kullanıcı arayüzüne sahiptir.
• Ücretsiz ve Taşınabilir: Tamamen ücretsizdir ve kurulum gerektirmeyen taşınabilir bir sürümü de mevcuttur.

Nasıl Çalışır?

Balabolka, temelde Windows’un yerleşik metin okuma motorlarına (veya sisteme yüklenmiş diğer SAPI uyumlu seslere) bir arayüz sağlar. Kullanıcı, okumak istediği metni programa yapıştırır, açar veya import eder.

1. Metin Girişi: Kullanıcı, metni doğrudan Balabolka penceresine yapıştırabilir, bir metin dosyası açabilir (.txt, .doc, .pdf vb.) veya web sitesinden metin kopyalayabilir.
2. Ses Seçimi: Mevcut (yüklü) TTS sesleri arasından okuma yapacak sesi seçer (örneğin, “Microsoft Tolga” gibi Türkçe bir ses).
3. Ayarların Yapılandırılması: Okuma hızı, ses tonu ve yüksekliği gibi ayarlar tercihe göre ayarlanır. Gerekirse telaffuz sözlüğü güncellenir.
4. Okuma/Kaydetme:
   • “Oynat” (Play) düğmesine basıldığında, seçilen metin seçilen ses tarafından yüksek sesle okunur.
   • “Sese Kaydet” (Save Audio) seçeneği ile metin, seçilen ses formatında (MP3, WAV vb.) bir ses dosyası olarak kaydedilir. Büyük metinler bölümlere ayrılabilir.
5. İmleç Takibi: Metin okunurken, okunan kısım ekranda vurgulanır, bu da takip etmeyi kolaylaştırır.

Balabolka, özellikle metinleri sesli olarak tüketmek isteyen veya kendi sesli kitaplarını oluşturmak isteyen Windows kullanıcıları için güçlü, esnek ve tamamen ücretsiz bir çözümdür.